vorige opera      volgende opera

 

La Calisto (1651)

Francesco Cavalli
libretto Giovanni Faustini

Koninklijk Munttheater Brussel 1996

Concerto Vocale o.l.v. René Jacobs
Regie Herbert Wernicke







     




bestellen cd/dvd

kerk Sant' Apollinare















 
















Calisto, dienares van Diana
Eternita, godin van de eeuwigheid
Giove (Jupiter), oppergod
Mercurio (Mercurius), boodschapper van de goden
Endimione
Diana, godin van de jacht / Destino, godin van het lot
Linfea
Satino, Furia (Furie), godin van de razernij
Pane, Natura
Silvano
Giunone (Iuno), vrouw van Jupiter
Furia (furie), godin van de razernij

Maria Bayo (sopraan)\

Marcello Lippi (bas)
Hans Peter Kammerer (bariton)
Graham Pushee (alt)
Louise Winter (sopraan)
Alexander Oliver (tenor)
Dominique Visse (countertenor)
Barry Banks (tenor)
Reinhard Dorn (bas)
Sonia Theodoridou (sopraan)
Robin Tyson (countertenor)

     
 

Achtergrond
Francesco Cavalli (1602-1676) wordt vaak gezien als een overgangsfiguur. Hij was een leerling van Monteverdi, bij wie hij als jongen in het koor van de San Marco zong. Hij kende dus de muziek van Monteverdi op zijn duimpje. Dat is ook duidelijk te horen. Maar zoals Monteverdi de eerste opera's optilde tot muziektheater door emotionele accenten aan te brengen in de melodielijnen en de instrumentale begeleiding, zo heeft Cavalli het muziektheater uitgebouwd tot een spektakelstuk met een enorme dynamiek: snel wisselende scènes, gebruik van machinerieën, uitbundige kleding, grootse decorstukken en niet in de laatste plaats grootse muziek.

Verbinding tussen oud en nieuw
La Calisto legt gezien de inhoud en dramatische structuur, een verbinding tussen de oude traditie en de nieuwe stromingen in de geschiedenis van de Venetiaanse opera. Het libretto van Giovanni Faustini situeert het verhaal in het mythische Griekenland, in Arcadia. Ook de karakters uit het verhaal (Jupiter, Juno, Diana en Pan) behoren tot figuren uit een eerdere periode. Nieuw is de sociale kritiek in het verhaal: de enige serieuze karakters in het verhaal die nobele gevoelens op kunnen brengen blijken mensen te zijn: Calisto en Endymion. De Goden gedragen zich als mensen afkomstig uit de laagste milieus die hun lusten en passies uitleven. Ook muzikaal gezien zijn er nieuwe en oude elementen te herkennen. Cavalli compenseert door zijn vele vocale vormen de verarming van de orkestbezetting, ontstaan wegens financiële problemen binnen de Venetiaanse opera. (Muziekweb)

Machinerieën
De librettist Faustini huurde het theater Sant' Apollinare in 1650. Hij liet speciale toneelmachines bouwen om er een spectaculaire show van te maken. Samen met Cavalli voerde hij er drie opera's op, waaronder La Calisto. Tijdens de eerste speelronde van deze opera overleed hij. 

Synopsis

Akte 1
Jupiter daalt met zijn zoon Mercurius af naar de aarde om de ravage te herstellen die na de val van Phaeton met de zonnewagen van zijn vader was ontstaan. Hij ziet Calisto, de dienares van Diana en wordt onmiddellijk verliefd. Als Calisto niet ingaat op zijn avances, adviseert Mercurius om haar te verleiden in de gedaante van Diana. Dat lukt en Calisto wordt verliefd op Diana. De echte Diana heeft echter als godin van de maan een minnaar in de persoon van Endimion. Diana is ook verliefd op hem, maar als godin van de kuisheid wil zij maagd blijven. Diana heeft nog een derde geliefde, namelijk de god Pan. Hij wil erachter komen wie zijn rivalen zijn.

Akte 2
Endymion heeft de hoogste berg beklommen om zo dicht bij zijn geliefde maangodin te zijn. In zijn droom kust hij Diana, maar in werkelijkheid is het Diana zelf die hem kust in zijn slaap. Dit wordt gezien door een spion van Pan maar ook door Juno, de vrouw van Jupiter. Zij heeft geruchten over haar man gehoord en is op onderzoek uit. Als Calisto verschijnt en haar liefde aan Diana verklaart, weet Juno genoeg. Als dan ook nog Jupiter verschijnt, nog steeds verkleed als Diana, ontstaat er een heftige ruzie tussen hem en Juno. Al bij al een wel erg komische scène, als ook nog Endymion verschijnt en zijn liefde betuigt aan Jupiter . Tot slot verschijnt ook nog Pan die zijn rivaal Endymion gevangen neemt.

Akte 3
Bij een bron wacht Calisto op haar geliefde. Dan verschijnt Juno die haar als wraak in een beer verandert. Dwalend door de bossen verschijnt uiteindelijk Jupiter in zijn echte gedaante van stralende oppergod. De verandering door Juno kan hij niet ongedaan maken. Wat hij wel kan, is haar een plaats geven aan het firmament, zodat ze toch bij hem in de buurt blijft.
De echte Diana verschijnt dan op het toneel en bevrijdt haar minnaar Endymion. Tegen Pan zegt ze dat ze nooit van hem heeft gehouden, waardoor deze beteuterd afdruipt.