Dardanus (1739)
Jean-Philippe Rameau
libretto Charles-Antoine Leclerc de La Bruère

L'Opéra de Bordeaux 2015
Ensemble Pygmalion o.l.v. Raphaël Pichon
Regie Michel Fau

Dardanus, zoon van Jupiter en Elektra

Teucer, koning van Phrygië

Iphise, dochter van Teucer

Anténor, prins van Phrygië

Isménor, magiër en priester van Jupiter

Venus 

Cupido 

Bellone 

een herder

een herderin

een droom 

Achtergrond

Dardanus
In de Griekse mythologie is Dardanus de zoon van Jupiter en Elektra. Vanuit zijn geboorte-eiland Samothrace stak hij op een vlot over naar Klein-Azië en waar hij aan de voet van het Idagebergte op een stuk land dat hij de plaatselijke koning Teucer  had gekregen een stad stichtte die hij Dardania noemde, gelegen aan de Hellespont (vandaar de naam Dardanellen). Vergilius gebruikt in zijn Aeneis herhaaldelijk de woorden Dardania voor Troje, Dardanides voor koning Priamus en Dardanidae voor Trojanen, waarmee hij refereert aan deze legendarische voorvader.
.In het libretto van Charles-Antoine Leclerc de La Bruère (1716-1754) is Dardanus een vijand van Teucer die verliefd is op zijn dochter Iphise.

Work in progress
Jean-Philippe Rameau (1683-1764) schreef de opera in 1739. Het werd niet echt een succes, mede omdat men vond dat de librettist er geen sterk verhaal van had gemaakt. Desondanks herschreef Rameau vijf jaar later grote delen van de opera voor een nieuwe uitvoering. Dit was een gangbare praktijk. Het was normaal dat een componist bij een heruitvoering de muziek aanpaste aan de nieuwe solisten en delen herschreef, waaronder ook het libretto. Overigens werd de opera pas een succes bij de heropvoering in 1760.
In de versie van 2015 door Ensemble Pygmalion zijn dirigent Raphaël Pichon en regisseur Michel Fau uitgegaan van de versie uit 1739 met aanvulling van enkele delen uit de versie van 1744.

Synopsis (versie 1739)

Proloog‎.‎‎ ‎
‎ Cupido en de Gratiën zingen en dansen voor Venus totdat de godin van de Jaloezie de vieringen verstoort. Venus wil haar gevangen laten nemen, maar Cupido en de Gratiën vallen in slaap. Daarna vertelt Venus het verhaal van Dardanus.

Akte 1
In de openingsaria betreurt Iphise dat ze verliefd is op Dardanus, de doodsvijand van haar vader Teucer, koning van de Frygiërs. Deze heeft een verbond gesloten met  Prins Anténor die in ruil daarvoor Iphise ten huwelijk krijgt. Terwijl de Frygiërs feest vieren, vraagt Iphise de tovenaar Isménor om hulp.

Akte 2
Isménor bezingt zijn macht om de toekomst te voorspellen. Hij is verbaasd wanneer Dardanus arriveert op vijandelijk gebied. Als een priester van Jupiter blijft hij echter trouw aan diens zoon. Hij geeft Dardanus zijn toverstaf die hem zal de mogelijkheid geeft in andere gedaanten te verschijnen. Dardanus gebruikt de spreuk net voordat Iphise arriveert. Ze denkt Isménor voor zich te hebben en bekent dat ze verliefd is op Dardanus. Deze laat zijn ware gedaante zien en beide verklaren elkaar de liefde. Op de achtergrond is reeds het oorlogsgeluid te horen.

Akte 3
De Frygiërs hebben Dardanus verslagen en hem gevangen genomen. Anténor bemerkt dat Iphise niet van hem houdt. Dan blijkt een draak te zijn losgebroken die het land bedreigt. Anténor belooft het monster te doden.

Akte 4
Venus redt Dardanus in haar vliegende wagen. Ze neemt hem mee naar de kust waar drie dromen hem in slaap wiegen en hem oproepen Anténor te helpen het monster te bestrijden. Dardanus doodt de draak, maar laat dit Anténor niet weten.

Akte 5
Het volk denkt dat Anténor hen heeft gered maar de komst van Dardanus bevestigt de ware identiteit van de Drakendoder. Onder invloed van Venus en Hymen, de god van het huwelijk, staat Teucer zijn dochter toe om met Dardanus te trouwen. Eind goed, al goed zoals blijkt uit de monumentale slotchaconne.