vorige opera      volgende opera

Persée (1682)

Jean-Baptiste Lully
libretto Philippe Quinault

Elgin Theatre Toronto 2004

Tafelmusik Baroque Orchestra/Chamber Choir olv Hervé Niquet
Artists of Atelier Ballet 

Regie Marshall Pynkoski 

Perseus zoon van Jupiter en Danaë
Andromeda enige dochter van Cepheus en Cassiopeia
Cepheus koning van Ethiopië
Cassopeia vrouw van Cepheus
Merope zus van Cassiopeia
Medusa monster met slangenhoofd
Phineus broer van Cepheus
Mercurius bode van de goden

Achtergrond
Het libretto van Persée is een samenvoeging van twee mythologische verhalen uit de Metamorfosen van Ovidius: de onthoofding van Medusa en de bevrijding van Andromeda, beide op naam van de godenzoon Perseus. Philippe Quinault heeft Merope toegevoegd, zij komt bij Ovidius niet voor. Daardoor ontstaat een dubbel conflict dat fraai wordt uitgewerkt door Quinault die een bijzonder goede librettist was met wie Lully bijna heel zijn leven heeft samengewerkt. Quinault was een gerespecteerd dichter, wat blijkt uit de bijzondere berijming van het libretto.

Lully (1632-1687) die een groot deel van leven aan het hof van Lodewijk XIV werkte en daar een van de hoogste posities bekleedde, heeft van Persée een ode aan de zonnekoning gemaakt. Het verhaal was een idee van de koning zelf. Het zit vol allegorieën: Medusa is onze eigen Willem van Oranje vanwege zijn bondgenootschappen die voor Frankrijk bedreigend waren. Het zeemonster is de machtige Spaanse vloot.

Het ballet speelt bij Lully, zoals bij alle Franse opera's, een cruciale rol. Het maakt onderdeel uit van het verhaal. De dansers zijn in de eerste plaats spelers. Zij verbeelden op hun eigen manier het verhaal, vaak samen of in afwisseling met het koor dat een even cruciale rol vervult. Koor, ballet, orkest, zangers, ze vormen samen een integraal geheel en stemmen zich steeds op elkaar af.

Lodewijk XIV danste vaak mee tijdens de voorstelling. Hij was een bekwaam danser, net als Lully zelf. Het is daaraan te danken dat het ballet in de Franse opera een grote rol is gaan spelen.

Akte 1
De Ethiopiërs bereiden Spelen voor om de godin Juno gunstig te stemmen die Medusa, een monster met een slangenhoofd, naar de aarde heeft gezonden. Iedereen die Medusa aankijkt, verandert in een steen.
Andromeda is uitgehuwelijkt aan Phineus, maar is verliefd op Perseus die ook op haar is verliefd. Phineus spreekt Andromeda aan op hun afspraak met elkaar te trouwen. Andromeda zegt toe zich aan die afspraak te houden. Merope, de zuster van Cassiopeia, is ook verliefd op Perseus en spant samen met Phineus.

Akte 2
Cepheus vraagt Perseus om Medusa onschadelijk te maken en belooft als dank daarvoor Andromeda als vrouw te schenken. Perseus zegt toe. Mercurius wil hem helpen door voor een goddelijk wapen te zorgen.

Akte 3
Perseus verslaat Medusa door het monster te onthoofden. Daarop beramen Phineus en Merope een aanslag op Perseus.

Akte 4
De godin Juno laat zich echter niet uit het veld slaan en laat Andromeda ontvoeren en met een ketting aan een rots vastbinden onder bedreiging van een zeemonster. Uiteraard komt Perseus weer in actie en bevrijdt haar.

Akte 5
De aanslag op Perseus wordt verijdeld, doordat Merope op het laatste moment wroeging krijgt en Phineus verraadt. Perseus doodt Phineus en huwt met Andromeda. Venus verkondigt dat de toorn van Juno is bijgelegd. Cepheus, Cassiopeia, Perseus en Andromeda worden opgenomen in de hemelse sferen.