Weihnachtsoratorium (1734)

Johann Sebastian Bach
libretto Picander (Christian Friedrich Henrici)

Staatsoper Hamburg 2014

Hamburg Ballet
Philarmonisches Staatorchester Hamburg o.l.v. Alessandro de Marchi
Chor der Hamburgischen Staatsoper

Choreografie John Neumaier

 a man
the mother
her husband
a sheperd
angels 

Lloyd Riggins
Anna Laudere
Carsten Jung
Karen Azatyan
Silvia Azzoni
Alexander Trusch

tenor (evangelist)
sopraan
alt
tenor
bas

Julien Prégardien
Mélissa Petit
Katja Pieweck
Manuel Günther
Wilhelm Schwinghammer

Achtergrond 

Je zou het niet verwachten: een ballet op het Weihnachtsoratorium van Bach. Maar John Neumeier kreeg het voor elkaar. Het openingskoor 'Jauchzet, frohlocket' ervaarde hij als een illusie om te zweven. Het koor zingt over hoop. Genoeg redenen om als danser je lichaam te willen bewegen op deze uitnodigende kerstmuziek van Bachs.aria's en koralen.

Het Weihnachtsoratorium (BWV 248) (Oratorium Tempore Nativitatis Christi) is een oratorium, bestaande uit zes afzonderlijke, maar inhoudelijk verbonden werken, geschreven voor de periode van Kerst 1734 tot en met Driekoningen 1735. De teksten zijn ontleend aan het Evangelie volgens Lucas en het Evangelie volgens Matteüs en waarschijnlijk geschreven door librettist Picander (pseudoniem van Christian Friedrich Henrici).

Tekst
De belangrijkste teksten voor Kerst zijn die over de geboorte van Christus, de belevenissen van de herders, de naamgeving en de wijzen (Lucas 2, 1 en 3-21 en Matteüs 2, 1-12) De teksten van Lucas en Matteüs hebben beide niet veel dramatische dialoog tussen personen of groepen. Daarmee ligt de nadruk in het oratorium meer op het vertellen en op de contemplatie.

Het Weihnachstoratorium bestaat uit zes delen:
Eerste deel voor de eerste kerstdag
Tweede deel voor de tweede kerstdag
Derde deel voor de derde kerstdag
Vierde deel voor nieuwjaarsdag
Vijfde deel voor de zondag na Nieuwjaar
Zesde deel voor Driekoningen

De eerste drie delen vormen een eenheid, symmetrisch geordend. Het eerste en derde deel gebruiken trompetten en pauken, terwijl in het pastorale tweede deel houtblazers de nadruk krijgen en er aan de fluiten en hobo's twee lage oboe da caccia's zijn toegevoegd. De eenheid wordt afgesloten door het openingskoor van deel drie aan het eind te herhalen.

De drie andere delen zijn wat zelfstandiger, mede omdat ze voor uiteenliggende dagen zijn gecomponeerd (nieuwjaar, de zondag na nieuwjaar en Driekoningen). Het Lucasevangelie komt nog slechts terug in een kort fragment over de besnijdenis van Christus; de rest van het Bijbelverhaal is uit Matteüs afkomstig. Ook in deze delen overheerst de galante stijl van de wereldlijke cantate.

Bron: Wikipedia

Synopsis

Deel I
Feria 1 Nativitatis Christi

Geboorte van Christus

Deel 1 t/m 9 van het Kerstoratorium

Dit eerste deel van het oratorium beschrijft de tocht die Jozef en Maria naar Bethlehem maakten om te voldoen aan het gebod van Keizer Augustus dat een ieder naar zijn eigen stad moest gaan voor belastingheffing.

Deel II

Feria 2 Nativitatis Christi

Aanbidding door de herders

Deel 10 t/m 23 van het Kerstoratorium

De recitatieven, aria's en koorzangen vertellen vol vreugde van de engelen die de geboorte van Jezus aan de herders verkondigen.

Deel III

Feria 3 Nativitatis Christi

Bezoek van de herders

Deel 24 t/m 36 van het Kerstoratorium

In dit deel wordt het bezoek van de herders aan Jezus beschreven.

Deel IV

Festo Circumcisionis Christi

Besnijdenis van Jezus

Deel 37 t/m 43 van het Kerstoratorium

Dit deel is geschreven voor nieuwjaarsdag.

Deel V

Dominica post Festum Circumcisionis Christi

De Drie Wijzen bij Herodes

Deel 44 t/m 54 van het Kerstoratorium

In 1734/1735 was er geen zondag tussen Kerst en Oud & Nieuw, maar wel een tussen Oud & Nieuw en Driekoningen. Dit deel werd gezongen op deze zondag na nieuwjaarsdag.

Deel VI

Festo Epiphanias

Bezoek van de Drie Wijzen aan Jezus

Deel 55 t/m 65 van het Kerstoratorium

Dit deel is geschreven voor Driekoningen en verhaalt het bezoek van de wijzen uit het oosten.