Motezuma (1733)

Antonio Vivaldi
libretto Giralomo Alvise Giusti

Teatro Comminale di Ferrara 2008

Il Complesso Barocco o.l.v. Alan Curtis
Regie Stefano Vizioli

Motezuma, Heerser van Mexico

Mitrena, vrouw van Motezuma

Teutile, dochter van Motezuma en Mitrena

Fernando Cortès, generaal van het Spaanse leger

Ramiro, jongere broer van Fernando

Asprano, Generaal van het Mexicaanse leger

Achtergrond

Venetië in de tijd van Vivaldi
Voor Motezuma gaan we terug naar het Venetië uit de tijd van Antonio Vivaldi (1678-1741) die het grootste deel van zijn leven gewoond en gewerkt heeft in deze carnavalsstad. Met name tijdens de carnavalstijd, die van december tot februari duurde, waren de grote opera's te zien in maar liefst meer dan 15 openbare theaters, de meeste in het beheer van rijke adel om ermee te pronken. Teatro San Angelo, waar Motezuma zijn première beleefde, was dit echter niet. Dit theater moest zich redden met de inkomsten uit de recettes. Vivaldi zelf was manager, componist en beheerder tegelijk.

Editio princeps
.De muziek van Motezuma is lang verborgen gebleven. Na de première in 1733 is de opera niet meer uitgevoerd. In 1832 erfde Carl Friedrich Zelter een handschrift met enkele fragmenten uit deze opera. In 1943 belandde dit handschrift via het Rode Leger in Russische handen. In 1999 wist de Bachonderzoeker Christoff Wolff het terug te vinden in Kiev en 2001 terug te brengen naar de Sing-Akademie in Berlijn. Een jaar later ontdekte de muziekwetenschapper Steffen Voss de fragmenten. Elf van de 22 aria's bleken nog volledig te zijn, vier aria's gedeeltelijk en zeven aria's verdwenen.De dirigent Alan Curtis vervolledigde de partituur met nieuwe of bestaande, vergelijkbare aria's. De opera werd concertant uitgevoerd in 2005 in De Doelen in Rotterdam onder leiding van Frederico Maria Sardelli. Een scenische uitvoering in Italië werd aanvankelijk tegengehouden door een rechtszaak over het zgn. editio princeps  oftewel de vraag van de eerste editie. De Sing-Akademie claimde de eerste uitgave van de opera, maar het hof besliste dat dit niet bewezen kon worden en dat het meer dan waarschijnlijk was dat er in de tijd van Vivaldi al een eerste uitgave geweest is.

Synopsis

Akte 1
De Azteekse heerser Motezuma verschuilt zich in zijn paleis. Hij moedigt zijn vrouw Mitrena en zijn dochter Teutile aan zichzelf te doden als ze gevangen worden genomen door de Spanjaarden die Mexico zijn binnengevallen. Na diverse gevechten wordt Motezuma gevangen genomen door de Spaanse overheerser Fernando. Maar Motezumas dochter Teutile en Fernando's broer zijn ondertussen verliefd op elkaar geworden. Dit maakt de zaak gecompliceerd: zal deze liefde het winnen van de vaderlandsliefde?

Akte 2

Montezumas vrouw Mitrena bezingt de voor- en nadelen van de Spaanse overheersing. Aan de ene kant hebben de Spanjaarden beschaving gebracht, aan de andere kant hebben ze de Mexicanen mishandeld. Ze eist dat Fernando haar land verlaat, anders zal er een gevecht op leven en dood plaatsvinden. In een onderling gevecht tussen Fernando en Motezuma wordt Fernando gevangen genomen. De Azteekse generaal Astrano vertelt dat een orakel van de goden heeft bepaald dat er zowel een Spanjaard als een Mexicaan geofferd moet worden.

Akte 3
Terwijl Fernando door zijn broer Ramiro wordt bevrijd, wordt Teutile naar het altaar gebracht om geofferd te worden. Ze wordt echter door Ramiro bevrijd. Mitrena twijfelt nu aan de macht van de goden. Na onderhandelingen tussen Spanjaarden en Mexicanen besluit Fernando dat hij terug zal keren naar Spanje, maar zijn broer  zal achterlaten om het land te regeren en met Teutile te trouwen. Dit was wat het orakel in feite bedoelde.